Koncepcja pracy LXIV LO - LXIV Liceum Ogólnokształcące im. St. I. Witkiewicza

Witam wszystkich odwiedzających stronę LXIV LO.

Nazywam się Beata Zdanowicz i jestem/byłam (od 2006 roku) dyrektorem Zespołu Szkół nr 54, w którego skład wchodziły: Gimnazjum nr 54 oraz LXIV LO im. Stanisława Ignacego Witkiewicza „Witkacego”. Od 1września 2017 r. ZS 54 został przekształcony w LXIV LO im. Stanisława Ignacego Witkiewicza „Witkacego”.

Drogi czytelniku!

Jeśli jesteś ciekawy, co takiego wyjątkowego sprawia, iż LXIV LO jest dla wielu pracowników szkoły naszym „miejscem na ziemi”, a dla uczniów i absolwentów – miejscem, do którego chcą wracać, to przeczytaj poniższy tekst.

O Szkole …

Pomysłodawczynią koncepcji Szkół Twórczych i stowarzyszenia zrzeszającego takie szkoły była Dr Danuta Nakoneczna, którą p. dyrektor Jolanta Lipszyc poznała w 1982 roku, kiedy była zatrudniona w nowej, eksperymentalnej szkole na Żoliborzu – LX LO. W 1984 roku p. J. Lipszyc została dyrektorem LX LO, a w już 1986 roku szesnastu uczniów tej szkoły było stypendystami Krajowego Funduszu na Rzecz Dzieci i średnio 50% wzięło udział w olimpiadach przedmiotowych.

W 1990 roku z inicjatywy Pani Dyrektor Jolanty Lipszyc powstało LXIV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Ignacego Witkiewicza. Autorkami koncepcji Szkoły były: p. dyrektor Jolanta Lipszyc, wicedyrektor Małgorzata Brudzyńska i Lidia Kropiwnicka – nauczycielka języka rosyjskiego. Była to szkoła autorska, o szczególnej organizacji, zatwierdzonej przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. W 1995 roku LXIV LO zajęło pierwsze miejsce w rankingu liceów warszawskich prowadzonym przez miesięcznik „Perspektywy”. Od tamtej pory Szkoła we wszystkich rankingach zajmuje bardzo wysokie miejsca – przeważnie są to miejsca w tzw. złotej piętnastce. Zobacz → Rankingi Liceów. Co roku wśród uczniów są stypendyści Krajowego Funduszu na Rzecz Dzieci, ponad 50% uczniów startuje w olimpiadach i konkursach przedmiotowych, ok. 30 – 35% bierze udział w II etapach, ok. 10% to finaliści i laureaci. Nasi absolwenci dostają się na elitarne wydziały Uniwersytetu Warszawskiego, a także Politechniki Warszawskiej, Akademii Medycznej i Szkoły Głównej Handlowej z bardzo wysokimi lokatami. Wielu z nich studiuje tokiem indywidualnym (studia międzywydziałowe). Absolwenci naszego liceum studiują także na zagranicznych uczelniach takich jak: Cambridge, MIT (Massachusetts Institute of Technology).

Od 2019 r. Szkoła realizuje, za zgodą MEiN, eksperyment pedagogiczny tj. program „Tutoringu rozwojowego”. Opiekunem naukowym jest Uniwersytet Humanistycznospołeczny SWPS.

Co decyduje, że jest to szkoła, w której uczniowie przyjmują postawy twórcze i zasługują na miano wybitnie uzdolnionych?

Koncepcja pracy LXIV LO

Warunkiem jest dobra koncepcja – który z czasem ewaluuje, bo zmieniają się okoliczności, przepisy, ludzie… . Być może inna idea szkoły, równie spójna, byłaby także dobra, ale tę właśnie przyjęła p. dyrektor Jolanta Lipszyc, a ja ją kontynuuję, ponieważ widzę w niej wiele zalet. Są w niej jasno zarysowane mechanizmy wymuszające określone postawy uczniów i nauczycieli.

Pierwszy z nich to organizacja szkoły:

Każda klasa ma swoją stałą salę lekcyjną, w której uczniowie odbywają większość lekcji ( z wyjątkiem tych, które muszą odbywać się w pracowniach przedmiotowych lub w sali gimnastycznej). Sale te są dekorowane przez uczniów. Zdjęcia klasowe i indywidualne, kwiaty itp. sprawiają, że klasy przypominają dom, są tam też inne przyjazne sprzęty.
Klasy są koedukacyjne.
Każdą klasą opiekuje się dwoje wychowawców – zazwyczaj kobieta i mężczyzna.
Lekcje trwają 60 minut i do takiej długości dostosowane są programy i plan nauczania; nie ma dzwonków.
Rok szkolny podzielony jest na trymestry, czyli klasyfikacja odbywa się trzy razy w roku – w listopadzie, marcu i czerwcu.
Jedynie dla maturzystów rok szkolny składa się z dwóch semestrów, które kończą się w listopadzie i kwietniu.
Od klasy pierwszej wszyscy uczniowie uczą się w sposób rozszerzony jednego języka obcego oraz w niewielkim wymiarze języka polskiego (+0,25h 60’) i matematyki (+ 0,75h 60’). Jednakże zdolni uczniowie naszego liceum powodują, że praktycznie wszystkie przedmioty są prowadzone na bardzo wysokim poziomie i w dość rozszerzonym zakresie. Zawsze powtarzam moim uczniom, że jeśli rozumieją, iż uczą się dla siebie, a nie dla stopni czy rodziców, to zacznie im to sprawiać przyjemność. Cieszy mnie, że zdecydowana większość to rozumie i nie uczą się wszystkiego, żeby mieć dobrą średnią, ale intensywniej tego, co ich interesuje. Wtedy to np. przygotowanie do olimpiady, będące ciężką pracą, jest fascynujące, daje satysfakcję, dodaje skrzydeł.
W klasie pierwszej ( drugi i trzeci trymestr) oraz w klasie drugiej (pierwszy trymestr) realizowany jest Program „Tutoring Rozwojowy”, który jest podstawą eksperymentu pedagogicznego i ma służyć uczennicy/uczniowi przemyślanemu wyborowi rozszerzeń i kierunków studiów wraz z „mądrym dorosłym” czyli odpowiednio przeszkolonym nauczycielem-tutorem.
Jest tyle „profili”, ilu uczniów. W trzecim trymestrze klasy drugiej każdy wybiera sobie dwa dowolne przedmioty (z listy: j. polski, historia, WOS, matematyka, chemia, biologia, geografia, fizyka, historia sztuki), których naukę będzie kontynuował w sposób rozszerzony w klasie trzeciej i czwartej. Trzeba się w końcu zdecydować na jakieś ukierunkowanie, ale czasu jest więcej niż w innych szkołach. Takie „sprofilowanie” powoduje, że w każdej klasie znajdują się osoby, które są wybitne z różnych dziedzin i często wymuszają ciekawe dyskusje na lekcjach, daleko wykraczające poza program nauczania.
Po drugim trymestrze klasy drugiej rozpoczyna się nauka wybranych przedmiotów rozszerzonych ale jeszcze w niewielkim wymiarze.
W klasie trzeciej i czwartej uczennica/uczeń uczy się już tylko j. polskiego, matematyki, historii, języków obcych – ze swoją klasą i dwóch przedmiotów rozszerzonych w dużym wymiarze godzin – w oddziałach międzyklasowych, oraz ćwiczy na wf. Może się więc skupić praktycznie tylko na przedmiotach maturalnych, olimpiadach, konkursach, swoich innych pasjach…
W szkole funkcjonuje specjalny regulamin, określający, jak pracować z uczniem szczególnie uzdolnionym i jakie specjalne prawa ma taki uczeń. Wielu z nich ma Indywidualny Tok Nauczania lub Indywidualny Program Nauczania, a niektórzy mają możliwość równoległego z nauką w liceum studiowania na wyższej uczelni.

Innym założeniem koncepcji jest takie działanie, aby, mimo ciężkiej pracy, uczniowie nie byli zmęczeni nauką i znużeni szkołą. Zapobieganie nudzie jest jednym z podstawowych zadań dyrektora i zespołu nauczycieli.

Proponujemy naszym uczniom wiele i ciągle mamy nowe pomysły. Nazywamy to „twórczym chaosem”. Uczniowie naszej szkoły muszą więc ciągle uczyć się samodzielności, a to niezwykle przydatna umiejętność w dorosłym życiu.

Rok szkolny zaczynamy od wykładu inauguracyjnego – np. znanej osoby ze świata nauki czy sztuki.
Dla uczniów klas pierwszych organizujemy dwudniowy obóz integracyjny, na którym poznają oni swoich wychowawców, dyrekcję i siebie nawzajem. Część zajęć integracyjnych jest prowadzona przez psychologa szkolnego. Drugiego dnia zajęcia prowadzą profesjonaliści od integracji zespołów, którymi zazwyczaj są absolwenci naszego LO. Dla wszystkich jest to świetna zabawa, a wrażenia pozostają niezapomniane.
Zimą – dla uczniów klas pierwszych – szkoła przenosi się na dziesięć dni w góry. Przed południem odbywają się zajęcia sportowe, tj. narty, snowboard, pływanie oraz wycieczki piesze; po południu lekcje, a wieczorami realizujemy projekty edukacyjne związane z regionem, w którym przebywamy oraz życiem i twórczością patrona naszego liceum – Witkacego. A jeszcze później gramy w brydża, scrabble, tenis stołowy; organizujemy pokazy filmowe lub pokazujemy zdjęcia i slajdy z wakacyjnych wypraw. Wracamy do Warszawy bardzo zmęczeni i bardzo szczęśliwi.
Dla uczniów klas drugich organizowane są Dni korczakowskie – jest to program

realizowany w naszej szkole od r. szk. 2012/13. Jednego dnia w szkolnej są wystąpienia gości, referaty uczniów, film i dyskusja. Pojawiają się też tematy dotyczące Holokaustu, jego następstw dla kolejnych pokoleń, oraz mechanizmów powstawania uprzedzeń. Następnego dnia uczniowie z wychowawcami i dyrekcją jadą do Treblinki, wcześniej odwiedzając miejsca związane z Korczakiem, np. jego pomnik pod PKiN czy cmentarz żydowski przy ul. Okopowej. Następnie spotykamy sie pod pomnikiem przy ul. Stawki – w miejscu symbolicznym, skąd w latach 1942–1943 Niemcy wywieźli do Treblinki oraz obozów w dystrykcie lubelskim ponad 300 tysięcy Żydów z warszawskiego getta. O zawsze jest niezapomniana sesja humanistyczna w Witkacym.

Dla uczniów klas trzecich organizowane są tzw. fakultety wyjazdowe – zajęcia są związane z jedną lub paroma dyscyplinami naukowymi, często odbywają się w porozumieniu z instytutami naukowymi.
Uczniowie organizują obozy i seminaria naukowe z udziałem znanych osobistości ze świata nauki i sztuki. Nasi uczniowie uczestniczą w obozach organizowanych przez Towarzystwo Szkół Twórczych, do którego LXIV LO należy oraz sami je organizują.
Od 2014 r. „Witkacy” organizuje Poligon Przedsiębiorczości – naukowe przedsięwzięcie dla uczniów TST i innych szkół.
Nasi uczniowie, co roku uczestniczą w wielu wymianach zagranicznych, w których trakcie realizowane są programy naukowe, kulturowe i językowe. Współpracujemy ze szkołami w Niemczech (Berlin, Hanower, Kolonia), we Włoszech, na Węgrzech, na Cyprze, w Hiszpanii, we Francji, w Holandii, na Litwie, na Słowacji. Od roku 2008 wznawialiśmy wymianę ze szkołą w Moskwie oraz organizowaliśmy wymianę ze szkołami w Odessie i w Anglii. Wiele z tych wymian odbywa się w ramach europejskiego programu Comenius-Socrates.
W LXIV LO uczy historii najwybitniejszy w Polsce specjalista od nauczania o holokauście. Uczniowie naszej szkoły byli w Izraelu oraz przyjmują grupy uczniów żydowskich w Warszawie.
Bierzemy udział w różnych konferencjach międzynarodowych np. w Modelowej Konferencji ONZ w Hadze; organizujemy również międzynarodowe konferencje w naszej szkole.
Od 1999 roku Szkoła jest członkiem-założycielem Stowarzyszenia Międzynarodowych Szkół realizujących Program Europejski NEOS.
Uczniowie naszego LO uczestniczą w zajęciach edukacyjnych „Edukacja filmowa”. Są to specjalnie wybrane filmy, które zaliczają się do klasyki kina światowego, po których odbywa się dyskusja o wybitnych twórcach, znakomitych kreacjach postaci filmowych itp. Często w szkole odbywają się też „Noce filmowe” na podobnych zasadach jw.
Organizujemy również wiele imprez wewnątrzszkolnych, np. Dzień Europejski, na który każda klasa przygotowuje prezentacje w wybranym języku obcym oraz potrawy charakterystyczne dla danego kraju europejskiego.
Dzień Patrona to wielki WICFEST. Co roku zmienia się jego forma, a wszystko zależy od chęci, pomysłowości i zdolności organizacyjnych twórców tego święta czyli od nas samych.
Wielkim wydarzeniem w naszej szkole jest Wigilia szkolna dla wszystkich uczniów, nauczycieli i oczywiście absolwentów. Tradycyjnie jest to ostatni dzień przed przerwą na Święta Bożego Narodzenia. To szczególny wieczór, kiedy wspólnie śpiewamy kolędy, wszyscy składamy sobie życzenia łamiąc się opłatkiem, profesorowie zostają pomocnikami Mikołaja, wszyscy otrzymują samodzielnie wykonane przez kolegów prezenty, a rodzice częstują zgromadzonych barszczem z uszkami, kapustą z grzybami i makowcem. Tego nie da się opisać, to trzeba przeżyć!

Witkacy to postać kontrowersyjna, mało posągowa. Jego życie miało niezwykły

koloryt. Do końca był poszukiwaczem, eksperymentatorem, człowiekiem zachłannym na przeżywanie wszystkiego do głębi, nieprawdopodobnie wrażliwym. Potrafił przewidywać, jego wizje sprawdzały się tak bardzo, że budziły przerażenie. Był pracowitym, genialnym twórcą – był Geniuszem. Zostawił ogromny dorobek. Witkacy nie znosił szkoły z jej rygorami, a uwielbiał swoich osobistych, prywatnych nauczycieli i pod ich kierunkiem tak wiele się nauczył.

Takiego patrona wybrali sobie uczniowie LXIV LO w 1996 roku. Może w tym

wyborze tkwi odpowiedź na pytanie: jaka powinna być szkoła i jak powinna być prowadzona?

Kolejnym bardzo ważnym założeniem koncepcji jest takie kierowanie zespołem nauczycieli i uczniów, aby umieli ze sobą współpracować – nie rywalizować, aby myśleli, że osiągniecie sukcesu jest dla nich możliwe.

Jest to możliwe tylko wtedy, kiedy relacje między ludźmi są dobre, a to z kolei jest możliwe, kiedy ludzie dobrze się znają i lubią ze sobą przebywać.

Jednym z podstawowych wymogów, który muszą spełniać wszyscy pracownicy naszej szkoły, jest szacunek dla drugiego człowieka i jego starań – zarówno dla kolegów czy koleżanek z pracy, jak i dla każdego ucznia. Śmiem twierdzić, że wszyscy pracownicy szkoły lubią uczniów, odnoszą się do nich z szacunkiem, dają im prawo do godności i tym samym odwzajemniają się nam nasi uczniowie. Jeśli zdarzy się, że do pracy przyjmę osobę, która nie przestrzega tej niepisanej zasady, musi ona odejść.
Na jednej z pierwszych rad (w październiku) wychowawcy są zobowiązani do przedstawienia Radzie Pedagogicznej każdego ucznia: omówienia jego osiągnięć w latach ubiegłych, określenia typu uzdolnień i pracy nad ich rozwojem, wskazania opiekuna naukowego (nauczyciela ze szkoły lub uczelni wyższej albo wybitnego absolwenta), określenia stopnia znajomości języków obcych, wskazania przyczyn niepowodzeń i ewentualnie możliwości zapobiegania niepowodzeniom, a także do określenia sytuacji materialnej i rodzinnej. To powoduje, że już po trzech pierwszych miesiącach nauki w liceum uczeń przestaje być anonimowy.
Dla wielu uczniów, laureatów olimpiad i konkursów przedmiotowych wychowawcy przygotowują szczegółowe opisy rozwoju ich osiągnięć. Wszyscy uczniowie składają co roku sprawozdania, tzw. „Kartę Ucznia”, w której jednym z ważnych elementów są plany i marzenia.
Podobne Karty składają nauczyciele. Osiągnięcia uczniów nie zawsze są ich osiągnięciami, ale łatwo można określić wkład pracy opiekuna naukowego ucznia. Dobrze przygotowane karty umożliwiają łatwe wytypowanie kandydatów do nagród, stypendiów i wyróżnień oraz prawidłowe sformułowanie wniosku. To powoduje, że szanse na otrzymanie nagrody są większe, jeśli przyznaje je komisja z zewnątrz. Jeżeli przyznaje je dyrektor, to precyzyjne określenie „za co” ułatwia zaakceptowanie tego faktu przez innych uczniów i nauczycieli. Dlatego też w naszej szkole istnieją bardzo szczegółowo opracowane regulaminy przyznawania różnych nagród i wyróżnień.
Wychowawcy prowadzą dla każdego swojego wychowanka Portfolia.
Bliskie kontakty uczniów i nauczycieli wymuszają także inne innowacje dydaktyczne i wychowawcze. Staramy się włączać uczniów w organizację procesu kształcenia poprzez powierzanie im funkcji asystenckich, prowadzenie pracy w grupach, powierzanie uczniom prowadzenia fragmentów lub całych lekcji, umożliwianie im samodzielnej realizacji różnych ich pomysłów naukowych i kulturalnych, organizowanie pomocy koleżeńskiej, rozluźnienie systemu klasowo-lekcyjnego, prowadzenie indywidualnych toków i programów nauczania, umożliwienie łączenia nauki w liceum ze studiami wyższymi, dokumentowanie obok postępów intelektualnych uczniów ich postaw: pracowitości, koleżeńskości, zdolności organizacyjnych, wyrobienia społecznego, opiekuńczości. To powoduje, że w wielu wypadkach relacje między uczniem a nauczycielem są relacjami między uczniem i mistrzem, czyli układem najpiękniejszym, trwałym, zmuszającym obie strony do nieustannych wysiłków intelektualnych, przekładającym się na sukces.
Od 2015 r. funkcjonuje w Szkole program „Tutoringu Rozwojowego” → patrz strona www LXIV LO
Wielu naszych uczniów jest zaangażowanych w działalność społeczną, co zasługuje na szczególną uwagę. Biorą oni udział w pracach wolontariatu, np. należą do harcerstwa i często organizują zajęcia dla dzieci z rodzin patologicznych – odrabiają z nimi lekcje i organizują im czas wolny. Uczniowie często biorą udział w przygotowywaniu różnych imprez charytatywnych, o czym niejednokrotnie dowiadujemy się, gdy do szkoły przychodzą liczne podziękowania.
Akcje charytatywne odbywają się również w szkole. Wiele uczennic i uczniów jest w nie zaangażowana . Jest to np. pomoc uczniowska w nauce, pomoc uchodźcom, zwierzętom, zbiórka książek czy zabawek dla dzieci z domów dziecka oraz biedniejszych regionów Polski, współpracujemy z hospicjum domowym „Pola Nadziei” itd. itp.
Po raz kolejny w LXIV LO organizowany jest sztab WOŚP.
Szczególną uwagę przykładamy do pracy w grupach. Dobrowolny podział na paroosobowe zespoły najbliższych przyjaciół dokonywany jest na początku pierwszej klasy. To powoduje również, że każdy uczeń w żadnej sytuacji nie pozostaje bez bliskich kolegów i koleżanek.

Podział na grupy powinien być dokonywany nieomal na każdej lekcji, bowiem praca w grupach jest niezwykle efektywna. Daje wszystkim uczniom poczucie pewności, umożliwia rozmowy i zadawanie pytań (w imieniu grupy), jest przyczyną „burzy mózgów”. Tragiczne wydaje się wymuszone milczenie w czasie lekcji, które powoduje, że uczniowie przestają „umieć rozmawiać”. Nasi uczniowie są otwarci, nie boją się pytać, bo wiedzą, że nie ma głupich pytań, mogą być tylko niemądre odpowiedzi.

Praca w grupach umożliwia też rozluźnienie systemu klasowo-lekcyjnego, wprowadza ruch, rozmowy na lekcji, zmniejsza znużenie.

A jacy są nauczyciele w naszej szkole? Różni, ale wielu z nich to świetni pedagodzy, doskonale przygotowani merytorycznie, twórczy, niejednokrotnie posiadający własne pasje i niekoniecznie są one związane z nauczaniem danego przedmiotu. Dobry dyrektor powinien takim nauczycielom jak najmniej przeszkadzać. Nie brakuje w naszej szkole dobrych ludzi, lubiących młodzież i dbających o jej sprawy. Ludzi znających hierarchię wartości, mających różne pasje i zainteresowania. Ważne jest, by umieli i chcieli płonąć, by zapalić innych.

Jedną z najważniejszych cech zespołu jest, by nie było zawiści i plotkarstwa, a dobro dziecka było celem nadrzędnym. Celem zespołu nauczycieli jest dyskusja o postępach i rozwoju ucznia, a także o środkach i metodach wspomagających ten rozwój. Ocena ucznia musi dotyczyć całokształtu, nie tylko postępów w nauce języka czy matematyki.

Twierdzę, że jesteśmy zgranym zespołem nauczycieli – umiejących ze sobą współpracować czy rozmawiać i wypracować wspólne stanowisko. Niewątpliwie służą temu nasze rady wyjazdowe pod koniec sierpnia, a także wiele spotkań nieformalnych, na których wspólnie szukamy najlepszych rozwiązań, wymyślamy nowe projekty, dzielimy się wiedzą. Jest to szczególnie ważne, bo wtedy młodzi lub nowi nauczyciele zaczynają poznawać koncepcję szkoły, ale też myśleć zgodnie z jej założeniami i doceniać ją.

Twierdzę, że każdy z systemów może być w prowadzeniu szkoły skuteczny,

ale trzeba go wybrać i być konsekwentnym. Szkoły powinny być różne, aby oferta dla uczniów była zróżnicowana, a więc i koncepcje powinny być różne. Niezwykle ważne jest jednak, by wszystkie decyzje cechowały się zdrowym rozsądkiem.

Myślę, że aby stworzyć dobrą, nowoczesną szkołę, trzeba sobie najpierw odpowiedzieć na pytanie: co jest celem? Kształcenie uczniów czy zmuszanie ich do siedzenia na punktualnie rozpoczętych i zakończonych lekcjach? „Odpytanie” czy zachęcenie do zdobywania wiedzy i umiejętności? Kontrola nauczycieli czy zachęcanie do bezustannego poszukiwania nowych metod pracy z uczniami, stawianie zadań?

Na zakończenie wrócę do rankingów. Czy są potrzebne? Na to pytanie najlepiej odpowiadają uczniowie – tak, bo wiadomo, do której szkoły iść, aby spotkać – nauczycieli, którzy dobrze przygotują do olimpiady; koleżanki i kolegów, którzy chcą rozwijać swoje zainteresowania i nie chcą „życia przesiedzieć na kanapie”.

Według mnie, nie jest istotne miejsce w rankingu, ale to, że LXIV LO od wysłania pierwszych maturzystów w dorosłe życie zawsze znajduje się w czołówce najlepszych szkół, zarówno w Warszawie, jak i w Polsce. Jest to niezaprzeczalny dowód na to, że Szkoła „trzyma poziom”, a koncepcja jest słuszna. Owszem, osiągnięcie sukcesu wymaga wiele pracy ale, jak mawiała Pani dr Danuta Nakoneczna:

WIELKIE RZECZY WYMAGAJĄ WIELKIEGO WYSIŁKU.

Dyrektor

Beata Zdanowicz